Ürtiker nedir?; Ürtiker halk arasında kurdeşen, dabaz isimleriyle bilinen bir hastalıktır. Ürtiker farklı şekil (oval, uvarlak) ve büyüklüklerde, bazen birleşmeye eğilimli ciltte kabarıklık, kızarıklık, çok yoğun kaşıntı atakları ile seyreder. Hastalık aniden ortaya çıkar ve hızlı bir şekilde ilerler. ürtiker atağı sıklığı hastadan hastaya farklılık gösterir.
Anjioödem nedir?;Ürtikerin olan hastaların %40’ında dudak, göz kapakları, ellerde, bazen genital bölgede üzeri renksiz çok belirgin şişlikler gelişir. Bu şişlikler anjioödem olarak adlandırılır. Anjioödem kişinin yüz yada görüldüğü alanın şeklini değiştirecek kadar belirgindir ve hasta yakınları tarafından hemen farkedilir. Hastaların %10’nunda ürtiker olmaksızın sadece anjioödem gelişebilir. Anjioödemde belirgin bir kızarıklıklık ve kaşıntı olmaksızın daha çok yanma ve karıncalanma ile başlayan ani şişlikler vardır. Bazı hastalar felç geçirdiği hissine kapılır. Ürtiker ve anjioödemin ani başlaması, hızla ilerlemesi, yoğun kaşınması hasta ve yakınlarında panik ve endişeye yol açar. Hastalar hemen en yakın hastanelerin acil servislerine başvurular. Hastalar acil serviste tedavi olduktan sonrasında hastalık belirtileri iz bırakmadan 24 saat içinde düzelir fakat ilaçların etkisi geçtikten sonra ataklar devam edebilir.
Ürtiker nedenleri; Ürtiker ve/veya anjioödem alerjik hastalıkların (anafilaksi, ilaç alerjisi, gıda alerjisi, anafilaksi, arı alerjisi gibi), bazı hastalıkların (viral enfeksiyonlar, kronik hepatit, troid bezi hastalığı; haşimato hastalığı, lenf bezi hastalıkları; lenfoma, romatizmal hastalıklar, inflamatuvar barsak hastalığı gibi) habercisi olabileceği gibi yada hiç bir sebep olmaksızında gelişebilir (idiyopatik ürtiker anjioödem). Bazı hastalarda ürtiker vücudun ısınması ve terlemesi, cildin basınca, güneş ışınlarına, basınçlı suya, titreşime maruz kalması sonucunda ortaya çıkabilir ya da bu fiziksel faktörler idiyopatik ürtikeri tetikleyebilir.
Ürtiker çeşitleri; ürtiker alerjik bir hastalığa bağlı gelişiyorsa alerjik ürtiker, sadece yukarıdaki fiziksel faktörlere maruz kalındığında ürtiker gelişiyorsa fiziksel ürtiker, hiçbir neden saptanmıyorsa idiyopatik ürtiker adı verilir. Çoğu zaman idiyopatik ürtiker ve fiziksel ürtiker çeşitleri birlikte görülür. En sık görülen fiziksel ürtiker çeşitlerisoğuk ürtikeri, sıcak ürtikeri (kolinerjik ürtiker), basınç ürtikeri, solar ürtiker (güneş alerjisi) ve dermografik ürtikerdir.
.jpg)
Ürtiker ne kadar sürer?; Ürtiker ne kadar sürde geçer hastaya ya da hastalığın nedenine göre değişkenlik gösterir. Alerjik ürtikerde alerjene maruziyet kesilince hastalık birden geçer fakat idiyopatik ve fiziksel ürtikerde hastalık sadece 1 kaç gün, günlerce, haftalarca ya da aylarca devam edebilir. Ürtiker 6 haftadan kısa sürerse akut ürtiker anjioödem, daha uzun sürerse kronik ürtiker anjioödem olarak adlandırılır.
Ürtiker tedavisi; Tedavide önce zeminde yatan bir hastalık varsa o tedavi edilir. Alerjik ürtiker anjioödem alerjen ile temas kesilebilirse kısa sürede tamamen düzelir. Diğer ürtiker njioödem türlerinde ise öncelikle antihistaminler kullanılır. Antihistaminlere yanıt alınmayan hastalarda (özellikle kronik ürtikerde ve/veya anjioödemde) yoğun atakları baskılamak için kısa süreli ağızdan kortizon verilir. Kortizonun kemik erimesi, kemik nekrozu (kemikte bir tür çürüme ), şeker ve tansiyonda yükselme, iştah artışı ve kilo alımı, göz tansiyonu ve katarakt gibi birçok olumsuz yan etkileri sebebiyle kronik ürtikerde uzun süre kullanımı sakıncalıdır. Neyse ki son yıllarda Anti-IgE’ın keşfiyle artık kronik ürtiker tedavi edilemez bir hastalık olmaktan çıkmıştır. Anti-IgE tedavisi ile kronik ürtiker hastalarının %90’nından fazlasında hastalık belirtileri tamamen düzeltir. Tedavi süresi değişken olmakla birlikte özellikle kronik ürtikerde süre 6 aydır. İhtiyaç durumunda daha uzun süreler güvenle kullanılabilir.