Nazal polip nedir?; Nazal polip kronik sinüziti (kronik rinosinüzit) olan hastaların bir kısmında burun mukozasında gelişen burun boşluklarını dolduran iyi huylu yumuşak doku kitlleridir.
Sinonazal polipozis nedir?; Polipler hem sinüs adı verilen burun komşuluğunda hava boşluklarından hemde burun içersinden gelişiyorsa sinonazal polip yada sinonazal polipozis adı verilir. Kronik rinosinüziti olan hastların 1/3'ünde nazal polip yada sinonazal polipozis gelişir.
Nazal polip ve sinonazal polip anatomik yerleşimi dışında aynı hastalıktır. Bu isimler hastalığın yaygınlığını tanımlamak için verilmiştir. Bundan sonraki anlatılan tüm konular her ikisi içinde geçerlidir.
Nazal polip belirtileri; İster nazal polipolsun ister sinonazal polip olsun her ikiside benzer yakınmalarayol açar. Yıl boyu süren ciddi burun tıkanıklığı ve koku kaybı ile seyreder. Hastalık ilerledikçe hastalar burundan hiç nefes alamaz hale gelir.
Nazal polip ve alerji; Hastaların %50'inde solunum yolu alerjisi (polen alerjisi, ev tozu alerjisi, küf manatarı alerjisi, evcil hayvan alerjisi) saptanır. Alerji ve sinonazal polipozis bilinenin aksine iki farklı hastalıktır yani sinonazal poliplerin nedeni alerji değildir sadece hastaların ortalama yarısında solunum yolu alerjisi vardır. Sinonazal polibi olan bir hastada aynı zamanda solunum yolu alerjisi varsa (alerjik nazal polip, alerjik sinüzit) bu hastalarda burun tıkanıklığı ve koku kaybı dışında sık tekralayan hapşırık, burun kaşıntısı, burunda şeffaf bir akıntı, gözlerde sulanma ve kaşıntı, kulak ve damakta kaşıntı eşlik eder.
Sinonazal polip ve astım; Sinonazal polibi olan hastaların %40'ında günün birinde astım gelişir. Hastalık önceleri burun tıkanıklığı, burun akıntısı ve koku kaybı ile seyreder hastalık ilerledikçe astım başlayabilir yada sinozal polipozis ve astım belirtileri eş zamanlı ortaya çıkabilir. Astım başladığında nazal polip belirtilerine öksürük, balgam, gügüste hırıltı ve baskı ve nefes darlığı belirtileri eklenir.
Sinozal polipozis ve ilaç alerjisi; sinozal polibi ola hastaların yine %40'ında anti romatizmal yada anti inflamatuvar dediğimiz ağrı kesiler alerjik reaksiyona yol açar. Bu gurub ağrıkesiler içildiğinde burun tıkanıklığında artış, göğüste, hırıltı, nefes darlığı, ciltte kızarıklık kabarıklık ve kaşıntı, dudak, göz kapağı, el ve ayaklarda şişlik, göz karaması ve bayılma gibi şikayetler başlar. İlaca bağlı alerjik reaksiyon çok yoğun olduğu için hastalar genelde soluğu acilde alır.
Sinonazal polipozis ve enfeksiyon; Sinonazal polibi olan hastalar üst solunum yolu enfeksiyonuna yatkın olurlar. Sağlıklı bireyler yılda 1-2 kez sinüzit atağı yaşarkan sinonazal polibi olanlar sık (yılda 4-5 kez) sinüzit atağı geçirirler.
Sinonazal polip tanısı; Bilgisayarlı sünüs tomografisi, endoskopik kulak burun boğaz muhayenesi ile konur. Alerji teşhisinde deri prik testi yada kanda alerji testinden yararlanılır.
Nazal polip tedavisi; Sinonazal polipozis tedavisinde öncelikle alerji olup olmadığı deri prick testi ile araştırılır. Alerji var ise alerji tedavisi ve sinonazal polip tedavisi eş zamanlı başlanır. Nazal polip tedavisinde ilaç tedavisi önceliklidir. İlaç tedavisine yanıt alınmayan hastalarda nazal polip cerrahisi yapılabilir. Nazal polip cerrahisi yapılsada nazal poliplerİn tekrar etme riski vardır. Düzenli ilaç tedavisi ile hastalık belirtileri düzelir, poliplerin büyümesi yada ameliyat sonrası poliplerin tekrar etmesi önlenebilir. İlaçlar bırakılırsa şikayerler yeniden başlar. Bu nedenle nazal polip tedavisi düzenli ilaç kullanılmasını gerektirir.
Solunum yolu alerjisi eşlik eden hastalarda ayrıca alerji tedavisi yapılır. Uygun hastalara alerji aşısı yapılır. Alerji aşısı solunum yolu alerjisini azaltırken polipler üzerine direkt bir etkisi yoktur fakat poliplerin büyümesini yada nazal polip cerrahisi sonra poliplerin tekrarlama riskini azaltabilir.
Ağrı kesici alerisi varsa hastaya kullanılmaması gereken ilaçların listesi verilir. Ağrı kesiciler anafilaksi gibi ciddi alerjik reaksiyona yol açıyor ise adrenali oto enjektörü taşıması önerilir (detay için ilaç alerjis yada anafilaksi bölümüne bakınız).
Astımı olan hastalara ayrıca astım tedavisi verilir.
Samter triadı; Samter sendromu olarakta tanınır. Sinonazal polib, ilaç alerjisi ve astımın bir arada görülmesine verilen özel isimdir. Samter sendromu tedavisi sinonazal polipozis tedavisi ile aynıdır.